Column in de krant De Standaard: Het ontstaan van de Gravensteengroep

Al een tijd vind ik het raar dat je in dit land in bepaalde milieus niet kan zeggen dat je denkt dat een aantal beleidszaken misschien beter op Vlaams/Waals niveau worden gedaan dan op het Belgische.

In sommige zelfverklaarde "progressieve" milieus word je dan zonder verder gesprek plots onderbroken. Je wordt als onsolidair, enggeestig, extreem-rechts, conservatief en zelfs fascistisch bestempeld. Einde gesprek. Je mag, als 'Vlaamsgezinde', blijkbaar niet meer zeggen dat je solidair wil zijn, dat je de Franstalige vrienden niet haat. Je mag niet zeggen dat je voorstander bent van een open, sociale, groene en multiculturele maatschappij die solidair is.

Maar waarom zou meer autonomie minder solidariteit betekenen ? De discussie over meer defederalisering heeft niets te maken met minder solidariteit maar met beter bestuur voor de burgers. En beter bestuur moet zorgen voor meer geld om beter solidair te kunnen zijn. Volgens diezelfde mensen is "Belgisch" gelijk aan progressief en solidair.

Ik vraag me af wat er sociaal is aan een Belgisch nationalisme dat georkestreerd wordt door de rechtse bourgeoisie ? Weliswaar gesteund door sommige Belgicistische progressieven. Wat is er sociaal aan de Bruxo-Belgische conservatieve machtsspelletjes van het establishment met hun graven en baronnen? Wat is er sociaal aan de talrijke ijdele artiesten in Vlaanderen die graag ontvangen worden op het koninklijk paleis en o zo graag baron willen worden?

Omdat ik mij die vragen stelde besloot ik in november '07 een aantal mensen aan te spreken met verschillende ideologische achtergronden. Met een vriend uit de media contacteerde ik Ludo Abicht. Die stond achter het idee om een tekst op te stellen die zou aantonen dat Vlaams niet gelijk is aan het imago dat de "politiek correcten" het willen opdringen. Daarop contacteerde ik ondermeer Bart Staes, Piet van Eeckhout, Etienne Vermeersch, Peter De Graeve, Paul Ghijsels, Dirk Denoyelle, Jan Verheyen, Yves Panneels... Zij brachten nog anderen aan.

Een aantal mensen die we aanspraken (waaronder een aantal vrouwen) stonden achter ons initiatief, maar durfden niet openlijk meedoen omdat ze bang waren voor represailles in hun werkomgeving.

We wilden de tekst snel publiceren en besloten daarom de beperkte kern van 18 te laten ondertekenen. Omdat er in onze groep mensen zijn met een verschillende visie op de staatshervorming kon iedereen aanpassingen doen aan het eerste tekstvoorstel. Het duurde 3 korte vergaderingen en wat emailverkeer vooraleer de tekst door iedereen goed werd bevonden. Onze belangrijkste gemene deler was de boodschap te verspreiden dat Vlaams niet gelijk is aan onsolidair en extreem-rechts.

Eens de tekst klaar moesten we nog een naam vinden voor onze groep. Het eenvoudigst was de naam te laten verwijzen naar de plaats van onze eerste samenkomst: de buurt van het Gravensteen.

De meesten maakten eerst bezwaar tegen die naam omdat hij misschien oubollig en te romantisch zou klinken. Maar Jef Turf trok ons over de streep: voor hem was de naam ook een symbool van de sociale strijd van de arbeiders tegen de textielbaronnen: in het Gravensteen was in de negentiende eeuw immers een textielfabriek gevestigd. Ook Piet van Eeckhaut was daar achteraf enthousiast over.

Niemand van ons had verwacht dat we zoveel weerklank zouden krijgen in binnen- en buitenlandse pers en dat we in een goede week tijd meer dan 7500 ondertekenaars zouden hebben op onze website. Wat veel is, want met het manifest leuren we niet op scholen, universiteiten, markten of fabrieken. Onze tekst is geen petitie die men eventjes ondertekent op de hoek van de straat, maar wel een relatief lang manifest met behoorlijk wat inhoud. Bovendien belden of schreven heel wat mensen ons dat ze het initiatief wel steunen, maar niet meteen durven tekenen omdat ze de mogelijke reacties vrezen.

De kern van de Gravensteengroep is dynamisch en dat is ook goed zo. Onze groep van 18 kernleden zal nu worden uitgebreid met een aantal mensen, onder wie opnieuw een aantal vrouwen. Mensen die in eigen naam radicalere standpunten willen innemen zullen er uitstappen.

Elke dag komen er honderden steunmails binnen. Naast het algemeen gehoorde positieve "oef, eindelijk" van duizenden mensen is er ook de verwachte negatieve reactie van de Belgicisten. Hun vaak erg agressieve reactie bevestigt dat het hoog tijd was voor dit initiatief. We werden door een paar columnisten in Vlaamse kranten op de korrel genomen, maar moesten vaststellen dat er bijna niet geargumenteerd werd op onze oproep tot gezonde discussie. Veelal werd op de man gespeeld. Toch wil ik de critici die het over de inhoud hebben bedanken, ook al ben ik het niet met hen eens.

Sommige commentatoren betreuren bijv. het "verlies" van de Ardennen en beweren dat Vlaanderen per definitie saai en conservatief zal zijn. Merkwaardig: blijkbaar gaan de Belgicisten onze grenzen sluiten. Want waarom zou ik niet meer op bezoek gaan bij mijn Franstalige vrienden en familieleden in Wallonië? En als ik voorstel om in Benelux-verband meer te gaan samenwerken staan de Belgicisten onmiddellijk op hun achterste poten: "nooit willen ze samenwerken met die Hollanders!" Wie trekt hier eigenlijk psychologische en politieke ijzeren gordijnen op?

Het Belgische establishment wil blijkbaar geen inhoudelijke discussie aangaan.

Waarbij we weer bij het begin van deze tekst zitten. En dat vind ik spijtig want de Engelsen hebben een mooie uitdrukking: "agree to disagree".

(Deze column is verschenen in De Standaard op 6 maart 2008, blz. 24-25)